Zrozumieć wiatr. Poradnik dla kitesurferów.

Opublikowano: 29 grudnia 2020

Przed zejściem na wodę kitesurfer, powinien być w stanie ocenić, czy warunki są bezpieczne, czy może lepiej odpuścić i nie pływać. Planując pływanie należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Przeczytaj nasz poradnik i dowiedz się jakie czynniki wpływają na wiatr, jakie są jego rodzaje i jak go przewidywać.

Jakość wiatru i szkwały

Jakość wiatru ma dla kitesurfera pierwszorzędne znaczenie. Równy wiatr, ma stałą prędkość i kierunek. Porywisty wiatr zmienia prędkość i kierunek. Równy wiatr o stałej sile jest najłatwiejszy i najbezpieczniejszy do nauki. W lekko porywistych warunkach, można sobie poradzić z odpowiednimi umiejętnościami. Bardzo szkwalisty wiatr sprawia, że ​​kitesurfing jest niebezpieczny i nieprzyjemny.

Wiatr jest równy gdy pokonuje długie dystanse po płaskich i gładkich powierzchniach. Z kolei wiatr przemieszczający się po nierównych powierzchniach lub stromych zboczach staje się bardziej porywisty i nieprzewidywalny. Na rysunkach przykład z okolic Władysławowa. Przy kierunkach południowozachodnich [SW] wiatr wpadający z Władysławowa i Kępy Swarzewskiej jest nierówny, przez co sesja może nie być przyjemna. Z kolei przy kierunku południowowschodnim [SE] wiatr przemierza całą zatokę, przez co jest idealnie równy.

Wiatr może, pozostawać nierówny długo po minięciu znaczącej przeszkody. Nazywamy to strefą turbulencji lub cieniem wiatru. Może występować sytuacja w której, wiatr może stać się burzliwy na długo przed dotarciem do przeszkody. Szacuje się, że strefa turbulencji jest 7 razy większa od wysokości po stronie nawietrznej i 3-krotność wysokości przeszkody po stronie zawietrznej. Dlatego wyższe przeszkody tworzą większe strefy turbulencji.

W rzeczywistości jest to znacznie bardziej skomplikowane i zależy od wielu czynników. Kształt przeszkody jest bardzo ważny. Łagodne zbocza o gładkiej powierzchni mogą powodować pomijalne turbulencje. Jednak kanciasty kształt lub strome zbocze tworzy znacznie większą strefę turbulencji. Całkowita liczba przeszkód wiatrowych jest również bardzo istotna. Turbulencja z samotnego obiektu (np. drzewa) może szybko zniknąć. Obiekt mając czysty wiatr ze wszystkich stron sprawa, że turbulencje szybko znikają. Jednak przy wielu przeszkodach, turbulencje będą trwać znacznie dłużej. Zmiany wiatru mogą się ze sobą łączyć.

Wpływ ukształtowań terenowych na prędkość wiatru

Innym kluczowym czynnikiem jest sama prędkość wiatru. Kiedy prędkość wiatru jest większa, porywy są silniejsze i przenoszą się dalej.

Najlepszą sytuacją jest, gdy wiatr zbliża się z nad otwartego oceanu lub morza. Wówczas wiatr zbliża się bez przeszkód. Dla pewnej oceny warunków, należy podejść do miejsca startu i poczuć wiatr. Powinieneś być w stanie ocenić, czy wiatr się zmienia.

Przeszkody mogą wpływać na lokalne prędkości wiatru. Kiedy wiatr jest wtłaczany w węższą przestrzeń, przepływ powietrza przyśpiesza. Gdy wiatr „wpada” w szerszą przestrzeń to zwolni. Na przykład gdy wiatr przechodzący między 2 górami, lub wspina się po zboczu wtedy przyspieszy. Dlatego czasami po wejściu na szczyt wydmy lub klifu może wydawać się wystarczająco mocny do pływania. A kiedy zejdziesz nad brzeg, wiatr jest za słaby.

W kolejnym przykładzie przepływ powietrza jest podzielony przez półwysep. Wiatr wpycha się w mniejszą przestrzeń wzdłuż wybrzeża, ciśnienie wzrasta a wiatry przybrzeżne są silniejsze, niż wiatr w otwartym morzu przy tym samym kierunku wiatru.

Czasami kitesurferzy mogą spotkać efekt Venturiego Prawie zawsze towarzyszą mu wzmożone porywy wiatru. Efekt Venturiego to efekt podczas, którego wiatr wspina się na strome zbocza. Ponieważ ten przepływ powietrza jest zawężany, podmuch wstępujący na zbocze może być znacznie silniejszy niż lokalny wiatr. W ekstremalnych przypadkach zjawisko to stwarza obszar ryzyka wciągnięcia po wzniesieniu. Należy pamiętać, że w przypadku bardzo stromych obiektów, takich jak budynki lub klify, wiatr może odbijać się, zanim dotrze do przeszkody. Zatem w skutek oddziaływania wysokiego ciśnienia i zawirowań, wiatr wzniesie się, na długo zanim dotrze do przeszkody. Oznacza to, że strefa wyciągania, może znajdować się dalej od przeszkody niż się spodziewasz.

Innym ważnym efektem wiatru jest gradient wiatru. Jest to powszechne zjawisko, w którym wiatr na poziomie gruntu jest wolniejszy, niż wiatr wiejący na wyższym pułapie. Na wiatr w niższych poziomach wpływa opór powierzchni ziemi. Ten opór może pochodzić z czegoś tak małego jak trawa lub nawet wzburzona woda. Na płaskiej wodzie gradient wiatru będzie mniej zauważalny.

Prędkość wiatru a siła nośna latawca

Ważne jest aby zrozumieć, że siła ciągu przy określonej prędkości wiatru nie jest liniowa. Siła nośna jest uzależniona od wielu czynników takich jak konstrukcja latawca lub chociażby temperatura powietrza. Upraszczając siła nośna latawca jest proporcjonalna do kwadratu prędkości. Oznacza to tyle że, jeśli podwoisz siłę wiatru z powiedzmy od 15 do 30 węzłów, to nie podwajasz siły ciągu z latawca. Otrzymasz aż, około 4 razy większą siłę latawca. Zakładając, że latawiec nieruchomo stoi w zenicie. Jeśli z kolei uwzględnisz, że latawiec skręca szybciej w oknie wiatrowym w mocniejszym wietrze i będzie reagował szybciej na drobne manewry lub błędy w sterowaniu, wtedy faktycznie możesz poczuć, że latawiec jest cztery razy mocniejszy gdy podwoisz prędkość wiatru. To oznacza, że musisz bardzo rozsądnie podejść do siły wiatru i doboru rozmiaru latawca.

Gdy jesteś po lekcjach postaraj się spędzić wiele godzin przy bezpiecznej prędkości wiatru, powiedzmy od 10 do 20 węzłów. Jeśli masz trochę więcej doświadczenia, możesz zacząć od „słabych” 20 węzłów. Jeśli masz sto lub więcej godzin w takich warunkach, wtedy jesteś przygotowany na 30 węzłów. Zakładając oczywiście, że masz odpowiedni rozmiar latawca. Nie śpiesz się z pływaniem w mocnych warunkach i rób progres bezpiecznie.

Kierunki wiatru na spocie

Kierunek wiatru w stosunku do lądu ma szereg ważnych konsekwencji. Istnieją nazwy dla kierunków wiatru względem brzegu:

• Wiatr wiejący bezpośrednio z wody na ląd nazywamy wiatrem „onshore”.
• Wiatr wiejący od lądu do wody nazywamy wiatrem „offshore”.
• Wiatr wiejący równolegle do brzegu nazywamy wiatrem „sideshore”`.
• Wiatr wiejący po skosie do brzegu nazywamy „sideonshore”.
• Wiatr wiejący po skosie od brzegu nazywamy „sideoffshore”.

Kierunki do brzegu są równe, ponieważ wiatr wieje nad oceanem lub morzem.

Kierunki od brzegu są porywiste, ponieważ wiatr wieje z nad lądu i przeszkód.

Jest to oczywiście uproszczenie i trzeba wziąć pod uwagę warunki lokalne.

Oprócz jakości wiatru, kierunek względem brzegu ma wpływ na trudność spotu. Wielu początkujących kitesurferów, może mieć trudności z pływaniem w skrajnych warunkach wiatrowych. W przypadku wiatru od brzegu, istnieje ryzyko odpłynięcia z dala od linii brzegowej. Jeśli nie masz łodzi ratunkowej w pobliżu lub płytkiej wody, po której możesz chodzić zrezygnuj z pływania. Jeśli Twój latawiec spadnie, zwykle będziesz dryfować z wiatrem z dala od strefy bezpiecznej i miejsca startu.

Powinieneś również wziąć pod uwagę lokalne zagrożenia i kierunek znoszenia z wiatrem. Na przykład weź pod uwagę czy w pobliżu nie ma infrastruktury wodnej lub np. częściowo zatopionego wraku. Unikaj spływania z wiatrem i nigdy nie dryfuj w takie zagrożenia.

W niektórych sytuacjach wiatr w brzeg, może powodować pewne problemy z bezpieczeństwem i rozpoczęciem sesji. Jeśli woda jest głęboka, wiatr wieje onshore a fale pchają w kierunku brzegu, wtedy na początku przygody z kitem, będziesz miał trudności z wypłynięciem pod wiatr i wydostaniem się z plaży. Jako początkujący kitesurfer powinieneś próbować pływać tylko wtedy, gdy możesz wydostać się z brzegu. Jeśli plaża jest wąska, wiatr bezpośrednio w brzeg, może on szybko popchnąć Cię w kierunku niebezpieczeństwa.

Wiatry lokalne

Teraz przyjrzymy się kilku podstawowym zasadom pogodowym, które każdy kitesurfer powinien znać.

Powszechnym efektem pogodowym, który wpływa na kitesurfing, jest morska bryza i jej przeciwieństwo bryza lądowa. Bryza morska pojawia się, gdy światło słoneczne ogrzewa ląd, tak że staje się znacznie cieplejszy niż akwen. Zjawisko to może występować w letni dzień. Powierzchnia lądu może nagrzać się o kilka stopni w ciągu godziny, podczas gdy głębokie morze na rozgrzanie się do tego stopnia potrzebuje znacznie dłuższego czasu. Cieplejsze powietrze nad lądem rozszerza się, stając się mniej gęste i zaczyna się unosić. Powietrze nad wodą jest teraz chłodniejsze i gęstsze, więc wpycha się pod ciepłe powietrze. W ten sposób rozpoczyna się cykl wiatru, zwany morską bryzą. Bryza morska zwykle tworzy przewidywalny wiatr i generalnie jest równym źródłem wiatru.

Warto uwzględnić bryzy morskie samodzielnie, ponieważ często nie są one objęte prognozami wiatru. Zazwyczaj wiatr osiąga szczyt siły późnym popołudniem, a następnie opada wieczorem. Jeśli wiesz kiedy wystąpi bryza, może to pomóc Tobie wybrać, miejsce i rozmiar używanego latawca. Latem w wielu miejscach często występuje morska bryza, więc warto ją obserwować.

Wiatr lądowy to efekt odwrotny. Dzieje się tak, gdy ziemia jest chłodniejsza niż morze. Może się to zdarzyć jesienią i wiosną. Morze ochładza się długi czas, więc dobrze zatrzymuje ciepło do zimy. Chłodniejsze powietrze lądowe jest gęstsze i wpycha się pod cieplejsze powietrze morskie, tworząc cykl wiatru jak powyżej.

Wiatry lądowe są problematyczne na otwartym morzu. Zimą będzie on miał kierunek w stronę morza więc, trzeba uważać na niebezpieczeństwa związane z pływaniem przy offshore. Warto wówczas wybrać spoty na półwyspie, takie jak Kuźnica lub Jastarnia ponieważ dobrze one działają przy kierunkach południowych.

Siła wiatru i czytanie prognozy

Przy dobrym kierunku wiatru, należy skupić uwagę na jego sile. Idealną sytuacją będzie gdy wiatr będzie stały lub będzie zmieniał się powoli. Jeśli siła wiatru wzrośnie zbyt szybko, możesz stać się tak przeżaglowany, że nie będziesz w stanie zapanować lub wylądować latawcem, a ostatecznie w sytuacji ekstremalnej system bezpieczeństwa nie zadziała.

Z kolei jeśli wiatr siądzie zbyt szybko, skończysz z latawcem w wodzie, nie będąc w stanie go zrestartować. Na głębokiej wodzie jest to potencjalnie niebezpieczna sytuacja.

Pierwszym sposobem sprawdzenia, czy wiatr będzie stały, jest sprawdzenie prognozy wiatru. Należy pamiętać, że nie zawsze są one dokładne. Idealnie byłoby, gdyby prognoza wiatru nie zmieniała się zbytnio w ciągu kilku godzin i w trakcie sesji. Wskazania porywów wiatru powinne być zbliżone do prędkości wiatru. Jeśli występują duże zmiany w sile wiatru w podstawie, duże liczby porywów znacznie powyżej wiatru bazowego, lub jeśli pojawi się ulewny deszcz, możesz oczekiwać, że warunki będą zmienne. Im mniej jesteś doświadczony, tym słabiej będziesz w stanie poradzić sobie ze zmianami wiatru.

Kiedy zaczynasz przygodę z kitesurfingiem możesz, być uzależniony od latania i chcesz wyjść każdego dnia. Jeśli warunki nie są dla ciebie bezpieczne, przełóż pływanie, by latać w inny dzień.

Chmury i czytanie warunków pogodowych

Kolejnym sposobem przewidywania zmieniającego się wiatru jest przyjrzenie się znakom pogodowym i chmurom. Oto krótkie wprowadzenie do czytania pogody:

Wyróżniamy chmury kłębiaste, nazywane są cumulusami i warstwowe nazywane chmurami stratus. Chmury, które znajdują się nieco wyżej na środkowym poziomie troposfery, mają przedrostek Alto. Chmury na najwyższym poziomie troposfery mają przedrostek Cirrus. Oczywiście istnieje wiele innych rodzajów chmury, ale na razie postaramy się to uprościć.

Wyraźną oznaką zmiennego wiatru jest chmura, która rośnie pionowo. Małe chmury cumulusowe mogą rosnąć i rozprzestrzeniać się w górę. Jeśli rozwiną się w całej troposferze, te chmury cumulus będą nazywane cumulonimbusami. Im bardziej pionowy wzrost, tym bardziej niebezpieczne będą zmiany wiatru. Dzieje się tak, ponieważ pionowy wzrost chmur wymaga silnych podmuchów cieplejszego wilgotnego powietrza i to z kolei powoduje powstanie zstępujących strumieni ochłodzonego powietrza, które może dać intensywny opad deszczu lub gradu. Te zstępujące prądy mogą z łatwością osiągnąć 50 węzłów w wysokiej chmurze. Kiedy schłodzone, gęste powietrze dociera do powierzchni, rozprzestrzenia się w obu kierunkach. Wypychając powietrze z chmury do przodu, tworząc podmuch do przodu, a także odpychając z powrotem chmurę.

Ten podmuch może stwarzać śmiertelne niebezpieczeństwo, dla kiterów i może występować  w znacznej odległości przed chmurą i nadciągającym deszczem. Im wyższa chmura i cięższy deszcz, tym gwałtowniejszego podmuchu należy się spodziewać. Uważaj więc na wysokie chmury i opadające z nich pasy deszczu. Nie czekaj do ostatniej chwili i ląduj wcześniej. Fronty przynoszą zmianę w wiejącym wietrze. Dzieje się tak, ponieważ dwie różne masy powietrza mają różne właściwości. Mogą mieć różne prędkości wiatru i różne kierunki. Granicę między 2 różnymi masami powietrza, może charakteryzować znaczny uskok wiatru. W tej sytuacji najlepiej jest znaleźć się daleko od wody, zanim front do Ciebie dotrze. Jeśli zostaniesz na wodzie za długo, możesz nie być w stanie wylądować latawcem, a Twoje bezpieczeństwo może być zagrożone.

Pamiętaj też, że nie wszystkie fronty są tak oczywiste. Czasami przed frontem może występować linia mgły lub białej wody oraz zmarszczki na powierzchni. Byliśmy świadkami błyskawicznej sytuacji w której, z 18 węzłów warunki zmieniły się w biały szkwał, z charakterystycznym pyłem wodnym nad powierzchnią wody. Wtedy może być już za późno na lądowanie. W tej sytuacji postaraj się oddalić od linii brzegowej, połóż skrzydło na skraju okna wiatrowego i bądź gotowy na zerwanie latawca poprzez system bezpieczeństwa.

Na szczęście fronty można obserwować na radarach pogodowych. Zatem zanim zejdziesz na wodę sprawdź prognozę, jeśli trzeba poradź się bardziej doświadczonych osób lub w spytaj o nią w pobliskiej szkole kite.

Od nas to już wszystko! Dzięki jeśli dotrwaliście do końca 🙂